آشنایی با پلیس اداری و تفاوت آن با پلیس قضایی
حقوق اداری به عنوان شاخهای از حقوق عمومی داخلی، به مجموعه قواعد حقوقی اطلاق میشود که حقوق و تکالیف سازمانهای اداری دولت، بهخصوص سازمانهای اجرایی آن و روابط آنها با مردم را تعیین میکند.
حقوق اداری ناظر بر برخی فعالیتهای سازمانهای اداری است و شامل فعالیتهای سیاسی، قضایی و قانونگذاری سازمانها نخواهد بود.
اداره به نیابت از دولت، دو وظیفه مهم بر عهده دارد که شامل تامین نظم عمومی و ارایه خدمات عمومی است که تامین نظم عمومی با پلیس اداری است. به بیان دیگر، به ابزار یا نهاد تامینکننده نظم میان شهروندان توسط اداره، پلیس اداری گفته میشود.
پلیس اداری، الزاماً پلیس قضایی نیست
پلیس اداری میتواند شامل یک آییننامه، بخشنامه یا یک فرد باشد. هر پلیس قضایی میتواند پلیس اداری نیز باشد، اما هر پلیس اداری الزاما پلیس قضایی نیست. به عنوان مثال، یک مقام شهرداری یا کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری که حکم تخریب مکانی را به دلیل تخلف از مقررات ماده ۱۰۰ شهرداری صادر میکند، پلیس اداری است، نه پلیس قضایی. در حالی که معمولا هر پلیس قضایی، جنبهای از پلیس اداری را نیز دارد.
ضمانت اجرای پلیس اداری و قضایی
ضمانت اجرای پلیس اداری و پلیس قضایی میتواند با هم تفاوتهایی داشته باشد؛ این موضوع بدین معنا است که ابزارهای ضمانت اجرای پلیس قضایی، مواردی از قبیل: حبس، جریمه، توقیف و بازداشت است و ابزارهای ضمانت اجرای پلیس اداری نیز میتواند پلمب یا تعطیلی واحد متخلف یا دستور رفع سد معبر باشد.
پلیس اداری معمولا انجام اقداماتی در مرحله پیشگیری از وقوع جرم را بر عهده دارد و میخواهد شهروندان اصلا مرتکب تخلف نشوند.
به عنوان مثال، نصب چراغهای راهنمایی و رانندگی به این دلیل است که شهروندان مرتکب تخلف نشوند. این موضوع در حالی است که پلیس قضایی، مرحله بعد از آن یعنی تعقیب مجرم و کشف جرم را مورد توجه قرار میدهد و به همین دلیل است که در صورت توجه نکردن شهروند به چراغ راهنمایی و رانندگی و عبور از آن، پلیس قضایی او را جریمه میکند. در حقیقت نصب چراغ راهنمایی و رانندگی، عمل پلیس اداری است، اما جریمه توسط پلیس راهنمایی و رانندگی، یک عمل پلیس قضایی است.
این نکته را نیز باید در نظر داشت که انجام وظایف پلیس اداری بر عهده مقامات اداری از قبیل: فرماندار، شهردار و اعضای شورای شهر است، اما وظایف پلیس قضایی را مقامات قضایی مانند ضابطان دادگستری بر عهده دارند.